Sessiz Tehlike: Buğday, Düşmanınız Olabilir!
Çölyak hastalığı yalnızca bağırsakları değil, tüm vücudu etkiliyor. Tedavisi ise ömür boyu glutensiz diyet ve düzenli takipten geçiyor.
Uluslararası Çölyak Günü kapsamında Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Tufan Teker, çölyak hastalığı hakkında önemli bilgiler verdi. Dr. Teker, hastalığın yalnızca sindirim sistemiyle sınırlı kalmadığını, cilt, kemik ve sinir sistemi gibi birçok farklı organ ve sistemi de etkileyebileceğini vurguladı. Hastalığın tek tedavi yönteminin ise ömür boyu süren glutensiz diyet olduğunu hatırlattı. Çölyak hastalığının, buğday, arpa ve çavdarda bulunan "gluten" adlı proteine karşı bağışıklık sisteminin verdiği aşırı tepki sonucu geliştiğini belirten Dr. Teker, "Vücut bu proteine karşı antikor geliştiriyor ve bu antikorlar, ince bağırsağın emilim yüzeyine zarar vererek hastalığın oluşmasına neden oluyor" dedi. BELİRTİLER FARKLILIK GÖSTEREBİLİR Dr. Teker, çölyak hastalığının farklı belirtilerle kendini gösterebileceğine dikkat çekerek şunları söyledi: "Hastalar hiçbir belirti vermeden yalnızca kan testlerindeki anormalliklerle bize başvurabileceği gibi, gaz, şişkinlik ve uzun süredir devam eden ishal şikayetleriyle de gelebilir. Hastalık zaman zaman kabızlıkla da seyredebilir. Bununla birlikte ciltte kaşıntılı, kabarık döküntüler, nörolojik belirtiler, çocukluk döneminde görülen epilepsi, tedaviye dirençli kansızlık ve erken yaşta ortaya çıkan kemik erimesi gibi tablolar da çölyak hastalığının belirtisi olabilir." DİYET TEDAVİSİ HIZLI ETKİ GÖSTERİYOR Çölyak hastalığının tanısının konulmasının ardından uygulanacak glutensiz diyetin hastalarda hızlı sonuç verdiğini belirten Teker, "Diyete başlandıktan 2-3 hafta içinde semptomlarda belirgin azalma görülüyor. 3 ila 6 ay arasında antikor seviyelerinde düşüş yaşanırken, 6-12 ay sonunda endoskopik olarak 12 parmak bağırsağında iyileşme gözleniyor" dedi. Ancak hastalığın sadece 12 parmak bağırsağı ile sınırlı kalmadığını da ifade eden Teker, ince bağırsağın tamamının etkilenebileceğini, bu nedenle diyetin titizlikle uygulanması gerektiğini söyledi. UYGUN DİYET UYGULANMAZSA CİDDİ SONUÇLAR DOĞABİLİR Glutensiz diyete uyulmaması halinde hastalığın ciddi komplikasyonlara yol açabileceğini vurgulayan Dr. Teker, "Diyete uymayan çölyak hastalarında dirençli anemi, halsizlik, kilo kaybı, tekrarlayan ishal gibi belirtilerin yanı sıra erken yaşta kemik erimesi gelişebilir. Daha da önemlisi, bu hastalarda lenfoma gibi ciddi hastalıkların ortaya çıkma riski de artar" ifadelerini kullandı. GENETİK YATKINLIK GÖZ ARDI EDİLMEMELİ Çölyak hastalığının genetik geçişli bir hastalık olduğuna da dikkat çeken Teker, "Ailede çölyak hastası bireyler varsa ve benzer şikâyetler görülüyorsa, basit bir kan testiyle hastalık tanısı koymak mümkün. Bu nedenle aile öyküsü önemli bir faktör" diye konuştu. TEDAVİDE DİYETİSYEN DESTEĞİ ŞART Çölyak hastalığının günümüzde diyetten başka bir tedavi yöntemi bulunmadığını ifade eden Teker, hastalara mutlaka diyetisyen desteği almalarını önerdi: "Uzun vadeli ve ciddi yaşam tarzı değişiklikleri gerektiren bir hastalık olduğu için hastalar bu süreçte profesyonel destek almalı. Gluten sadece ekmekte değil; makarna, bulgur, irmik gibi buğdaydan elde edilen tüm ürünlerde bulunur. Bu ürünlerin tüketimi, bağırsak hasarını artırarak semptomları ağırlaştırabilir." ERKEN TANI ÖNEMLİ Son olarak sindirim sistemiyle ilgili geçmeyen şikayetleri olan, demir eksikliği anemisi yaşayan, erken yaşta kemik erimesi teşhisi alan ya da ailesinde çölyak hastası bulunan bireylerin, dahiliye ya da gastroenteroloji polikliniklerine başvurarak değerlendirme yaptırmaları önerildi.